Op 1 en 2 december organiseren Mikrocentrum en Vakblad EVMI de beurs Food Technology 2021. Daarbij worden nieuwe technologieën en innovaties getoond, die gaan bijdragen aan het oplossen van uiteenlopende uitdagingen, zoals voedselveiligheid, clean label of het tegengaan van voedselverspilling. Tijdens Food Technology 2021 komen food en hightech samen met als doel de voedingsmiddelenindustrie op weg te helpen naar 2050. In dit artikel presenteren we een aantal veelbelovende start-ups uit de voedingstechnologie.

1. Helia Biomonitoring: meettechniek met gebruik van biosensor

Helia Biomonitoring BV is in 2018 opgericht. “We hebben een meettechniek ontwikkeld die stoffen bij lage concentraties continu kan meten,” vertelt Menno Prins, hoogleraar bij de TU Eindhoven en medeoprichter van Helia Biomonitoring BV. “Dit maakt het bij uitstek geschikt voor procescontrole en -beheersing en optimalisatie binnen de industrie, waaronder de voedingsmiddelenindustrie. Want binnen deze industrie heb je nu eenmaal altijd te maken met variaties in de inkomende stoffen, en ook de processen zelf kunnen fluctuaties hebben. Wanneer je een goede meettechniek hebt, kun je deze fluctuaties in realtime meten en daarop meteen acteren. Je kunt dan de timing aanpassen of andere facetten van het proces veranderen, zodat de efficiëntie van het proces en de kwaliteit van het eindproduct optimaal blijven.” Daarmee wordt veel tijd en geld bespaard ten opzichte van de gangbare methode, waarbij monsters in het lab worden getest. “Het duurt uren of soms dagen voordat je de testresultaten uit een lab terugkrijgt. Al die tijd is er geproduceerd. Met alle gevolgen van dien: wellicht moeten producten worden afgeschreven.”

Hoe werkt deze meettechniek? “We maken gebruik van BPM, Biosensing by Particle Mobility. Dit is het volgen van de beweging van kleine deeltjes met behulp van een optische sensor. Je wilt bijvoorbeeld een specifiek eiwit in het proces meten. We voorzien de deeltjes dan van herkenningsmoleculen die dat specifieke eiwit aan zich binden. Vervolgens neem je regelmatig, automatisch, kleine vloeistofmonsters uit het proces. De vloeistof wordt over de sensor geleid en al naar gelang de concentratie van het eiwit zien we de beweeglijkheid van de deeltjes veranderen. We meten met behulp van licht hoe de deeltjes bewegen. Dit verraadt wat precies de concentratie is van het eiwit in de oplossing.”

Helia Biomonitoring verkoopt nog geen producten en is nog in de ontwikkelende fase. Dat doet het bedrijf samen met klanten. In Nederland onder meer met een groot zuivelbedrijf en een verwerker van aardappelen.

2. Greencovery: verwaarden ingrediënten reststromen

Greencovery kijkt naar mogelijkheden voor bedrijven in de voedselverwerkende industrie om hun reststromen te verwaarden, door er bruikbare ingrediënten uit te halen die te vermarkten zijn. Dat past uitstekend bij de circulariteitgedachte. Het onttrekken van ingrediënten uit reststromen doen ze met behulp van een nieuwe technologie. “Het gaat om een bepaalde extractiemethode, legt Petra Vossenberg van het bedrijf uit. “Het gaat om een afscheiding met ionenwisselaar en een desorptiestap met CO2-geëxpandeerde vloeistoffen.” Greencovery heeft een patent ingediend op deze methode. Het bedrijf richt zich onder meer op het onderzoek naar het verwaarden van natuurlijke smaakstoffen die nu in reststromen verloren gaan. “Daarbij kun je denken aan een bananensmaakstof, afkomstig uit een nevenstroom van azijnzuur. Deze kan als clean label-ingrediënt worden toegepast in bijvoorbeeld sportvoeding, bakkerijproducten en zoetwaren. Of aan een umami-extract vanuit een reststroom van de productie van Parmigiano Reggiano. Ook kijken we naar conserveringsmiddelen op basis van organische zuren, aminozuren, elektrolyten en vezels.”

Greencovery is al actief voor een aantal bedrijven. “We kijken met hen hoe hun reststromen eruitzien en welke ingrediënten ze hieruit kunnen halen. We hebben al een tonproduct gemaakt van de bananensmaakstof, op pilotschaal. We beginnen altijd op labschaal, gaan vervolgens naar pilotschaal tot we klaar zijn om op grotere schaal te gaan produceren.” Greencovery bestaat sinds 2018 en heeft een internationaal team aan medewerkers. “Het bedrijf is opgericht door een wetenschapper uit Costa Rica. We zijn gevestigd in Wageningen.”

3. Foresightee: verse producten bestellen via machine learning

Het gebruik van machine learning om de verkoop van verse producten te voorspellen. Die mogelijkheid biedt Foresightee aan retailers en hun leveranciers. “Het levert winst op wanneer je die twee aan elkaar weet te koppelen,” aldus Judith Ketelslegers. “In de verswereld gaat het immers om producten die kort houdbaar zijn. Wanneer je op tijd kunt voorspellen hoeveel je gaat verkopen, kun je de inkoop hierop aanpassen. Zodat je niet te veel of te weinig hebt.”

Foresightee is gevestigd in Hasselt (België) en bestaat inmiddels twee jaar. “Ons systeem koppelt bestaande historische data van de retailer of leverancier en neemt in de berekening verschillende parameters op. Denk aan het weer, feestdagen, promoties, vakantie en onderlinge effecten. Zo neemt het systeem het effect van tomaten die in de aanbieding zijn, mee in de voorspelling van de verkoop van bijvoorbeeld mozzarella.”

Het systeem van Foresightee is zelflerend. “Dat betekent dat de machine zelf leert en zo kan reageren op nieuwe gebeurtenissen. Een mooi voorbeeld is als er op de hoek van de straat waar de retailer is gevestigd, een bakkerij opent. Een paar dagen later pakt de software dat op. Daarom is deze technologie dynamisch. Een groot verschil met een statische Excel of een statistisch systeem waar je die variabelen alleen zelf aan kunt toevoegen – als je ze al opmerkt en de tijd vindt om je modellen aan te passen. Met deep learning kun je zelfs nieuwe verbanden afleiden, zoals het effect van nieuwe producten in assortiment.”

Bedrijven kunnen binnen het systeem zelf nog wel aan een aantal knoppen draaien om de voorspellingen op een aantal punten aan te passen, maar verder is het zelfregulerend. “We geven notificaties aan de planner over de forecasts waar we niet helemaal zeker zijn. Al de rest kan in principe automatisch door. Dat scheelt veel tijd. Bovendien is machine learning sales forecasting een vorm van preventie: je voorkomt niet alleen derving van producten die niet verkocht worden, ook scheelt het energie. Omdat er nauwkeuriger besteld kan worden, voorkom je dat producten nodeloos worden aangevoerd, uitgepakt en in de schappen worden gelegd en dat je ze vervolgens moet weggegooien.”

Foresightee doet een pilot voor een Italiaanse retailer, een Belgische leverancier en is verregaand in gesprek met een drietal andere bedrijven.

4. Vertigo Technologies: in het binnenste van fruit kijken

De kwaliteit van het binnenste van fruit beoordelen, zonder dat je het open hoeft te snijden. Het lijkt sciencefiction, maar de mogelijkheid bestaat al. Met hun Fresco Microwave Sensing technologie, heeft Vertigo Technologies bv een techniek ontwikkeld waarbij fruit kan worden beoordeeld met behulp van microgolven. “We kunnen kijken naar verschillende kwaliteitseigenschappen, zoals de mate van rijping, het suiker- en zuurgehalte en interne afwijkingen.” De microgolven gaan door het fruit heen en deze informatie wordt uitgelezen met behulp van een sensor.

Vertigo Tech is een spin-off van de TU Delft. “Vertigo komt voort uit een project waarbij werd gekeken hoe huidkanker met behulp van de microgolven kon worden opgespoord. Een fruitteler benaderde ons met de vraag of we deze techniek zouden kunnen toepassen in de fruitsector. Op dit moment wordt veel fruit onnodig weggegooid. Voordat partijen fruit worden geaccepteerd, kijkt men naast het uiterlijk ook of het fruit van binnen goed is. Dat kan nu niet anders dan door het fruit open te snijden. Soms worden bij zo’n steekproef fruit aangetroffen waarbij van binnen iets mis is. Zoals rotting, of het fruit is te rijp. Dan wordt de hele partij afgekeurd. Dankzij onze sensor kun je veel beter bepalen hoe de kwaliteit van de hele partij fruit is. Je kunt veel sneller een grotere steekproef doen, zonder dat je het fruit hoeft te versnijden. Voor Nederland, bij uitstek een hub voor de import en export van fruit en groente is deze techniek zeer waardevol.”

De techniek kan bij verschillende soorten fruit worden toegepast, waaronder mango’s, appels, peren, avocado’s en tomaten. “De eigenschappen van fruit variëren. Voor elk type fruit moeten we data verzamelen, voordat ons systeem kan worden toegepast. Via machine learning wordt de kennis snel uitgebreid. Ons systeem heeft een steile leercurve. In het begin moeten we echter wel een aantal stuks fruit opensnijden, zodat we de juiste eigenschappen kunnen herkennen.” De techniek kan via een handheld device worden gebruikt, maar kan ook worden geïntegreerd in een lopende bandsysteem.

5. KoMotion: cobots nemen het zware werk over (zie kopfoto)

KoMotion, gestart door Kris Clompen en Kim Aerts, bestaat sinds 2019. Het Belgische bedrijf is een machinebouwer en heeft een passie voor het toepassen van nieuwe technologieën en procesoptimalisatie. KoMotion zet onder meer robots en cobots in. Wat is het verschil tussen die twee? “De drempel om cobots in te zetten is lager voor de voedingsmiddelenindustrie,” vertelt Kim Aerts. “Bij het gebruik van cobots, kan de machine samenwerken met de operatoren. Wanneer een medewerker met de cobot in contact komt, stopt deze. Dat is anders bij een industriële robot, die moet worden afgeschermd vanwege de arbeidsveiligheid. Bovendien vraagt een robot meer ruimte. In veel bedrijven is daar geen plek voor. Zo hebben we laatst voor een grote Belgische industriële bakker een cobot geleverd, die helpt bij het inpakken en stapelen van baguettes. Dit werk werd voorheen door een medewerker gedaan.” Cobots kunnen repetitief en zwaar werk overnemen van de mens. Met het gebrek aan handjes in bijvoorbeeld de bakkerij, zien steeds meer bedrijven automatisering als interessante mogelijkheid.

Jouw start-up presenteren op Food Technology? Bekijk hier de mogelijkheden: https://food-technology.nl/exposeren.

Meer weten over de beurs Food Technology? Kijk op https://food-technology.nl en registreer je gratis bezoek.